Grijpmeijer en zijn virusscanner

Als serieuze docent werkte Jaap Grijpmeijer vaak thuis. 's Avonds en in de weekends moest er nog wel eens een rapportje van een student worden gelezen, een stapeltje tentamens worden nagekeken of een tekstje worden geschreven. Hij had daarvoor een complete werkkamer ingericht, met alles erop en eraan. Een majestueus bureau met een arbo goedgekeurde stoel, een gemakkelijke fauteuil met zware armleuningen, een razendsnelle internetaansluiting, een professioneel netwerk met drie gekoppelde Pc's, een zwart-wit laser printer, een kleurenprinter plus scanner en een gedeelde netwerkschijf voor al zijn bestanden. Grijpmeijer was een professionele computergebruiker, gebruikte de nieuwste software en zorgde voor een regelmatige back-up van zijn belangrijke bestanden. Hij had zijn zaken thuis nog beter voor elkaar dan op zijn werk.

Via internet kon Jaap niet alleen thuis zijn belangrijke e-mail van school beantwoorden, maar ook zijn favoriete schooldocumenten bewerken. Hij kon zelfs via zijn mobiele telefoon bestanden van zijn werk opvragen. Kortom, Grijpmeijer had alles voor elkaar en bij de hand om thuis 'gewoon lekker door te kunnen werken'. Jaap was goed bereikbaar voor studenten en collega's: die kregen van hem 's avonds om 11 uur nog wel eens vanuit zijn woonkamer een antwoord op hun mail. De zegen van de uit Amerika overgewaaide 24/7 mentaliteit was uiteindelijk ook doorgebroken in het hoger onderwijs.

Wakker gehouden door een paar straffe mokken en nog net niet stroperige koffie, was Jaap in zijn werkkamer thuis met zijn nieuwste studiewijzer bezig. Hij moest de oude versie geheel omturnen naar de filosofie van Probleem Gestuurd Onderwijs. Opeens begon op de achtergrond zijn PC te ratelen en moeizaam naar virussen te speuren. Hij merkte dat zijn PC onmiddellijk trager werd. Last van virussen had Jaap niet: hij zorgde altijd voor een actuele versie van een bekende virusscanner, maar hij begon zich wel steeds meer aan anti-virussoftware te storen.

Zijn ergernis was ooit begonnen toen het antivirus programma MacAfee zijn PC compleet had verstierd. Hij had zijn vastlopen computer volledig opnieuw moeten formatteren en met een verse versie van MS Windows moeten installeren. Ook moest hij destijds al zijn favoriete programma's opnieuw installeren en een back-up van zijn werkbestanden terugzetten. Dat stemde hem destijds in het geheel niet vrolijk en hij had daar minstens een week vrije tijd aan moeten spenderen.

Verder vond Jaap virusscanners 'verrekte' duur. Voor het programma Norton 360 betaalde je in de aanbieding al zo'n 70 euro per jaar. Inderdaad, ja! Per jaar! Daar kreeg je dan via internet wekelijks of zelfs dagelijks updates voor, zodat je ook tegen alle nieuwe virussen beschermd was. Het compleet uitgevoerde MS Windows besturingssysteem kostte in de aanbieding 'slechts' 150 euro. Een merkwaardige scheve verhouding, vond Jaap.
"Waarom zorgt Microsoft niet gewoon voor zelf een goede virusscanner in Windows? " vroeg hij zich af. "Dan weet Microsoft gelijk waar de zwakke punten in Windows zitten."

Natuurlijk, virussen konden bestanden van je harde schijf wissen of je computer trager maken. Bescherming door een virusscanner leek dus logisch. Maar dan moest het niet zo nu en dan nodig zijn om je PC opnieuw op te starten. Of dan moest je PC niet trager worden door deze virussoftware, als het programma op de achtergrond weer onstuitbaar aan het ratelen sloeg om de PC te controleren. Jaap had nooit gesnapt waarom een PC trager werd door een programma dat juist moest voorkómen dat je PC trager werd. Wie was hier nu de virus?

Als je jaarabonnement op de virusscanner is verlopen dan komt de ware aard van dit soort software boven. Je krijgt dan de volgende melding (zie figuur).
"Uw abonnement is verlopen", met slechts twee keuzemogelijkheden. Of je kiest om het abonnement te verlengen "om voortgezette werking te verzekeren" en dat kostte je dan opnieuw zo'n 70 euro.
Of je koos om "de melding later te herhalen".
In dat geval kreeg je dezelfde irritante melding tot in lengte van jaren enkele keren per dag. Het ergerde Jaap mateloos dat je niet de keuze kreeg om de meldingen te laten stoppen. Dus: of je dokt 70 euro voor een update, of je wordt dagelijks aan je kop gezeurd. Meer keuzes geeft Norton je niet!
"Leveranciers van anti-virussoftware zijn uitermate commercieel en uitzonderlijk geld belust." concludeerde Jaap.
"Computergebruikers betalen jaarlijks samen miljarden euro's voor de bescherming van hun PC tegen vandalen die virussen maken en verspreiden."

Ineens bekroop onze docent een zeldzaam slechte gedachte.
"Wie verdienen er eigenlijk het meeste geld aan virussen?"
Hij gaf zelf het antwoord. "De leveranciers van anti-virussoftware!"
Zijn gedachten gingen verder.
"Wie moeten de precieze werking van virussen kennen om ze uit te kunnen schakelen?"
Hetzelfde antwoord. "De leveranciers van anti-virussoftware!"
De finale vraag knalde door zijn hoofd.
"Wie zijn de malloten die virussen maken?"
Zijn gedachten stokten en hij durfde geen antwoord te geven.
Een complottheorie ontspon zich in zijn hoofd.

[disclaimer: elke overeenkomst met een bestaande hogeschool berust puur op toeval]