© Roel Grit [Terug naar overzicht]
Zuchtend liep Jodocus Dirkzwager met zijn zware
grijze dossiermap het podium op. Hij moest als onderwijskundige een
presentatie geven over Probleemgestuurd Onderwijs (PGO) aan de docenten van
zijn Hbo-instelling. De zaal rook naar zweet en het geroezemoes zwelde aan
toen hij tien minuten te laat binnen kwam. Het verkeer had weer eens tegen
gezeten die ochtend. Vanuit zijn ooghoeken nam hij collega Jaap Grijpmeijer
waar.
"Ook dat nog!" dacht hij.
Hij deed net of hij Grijpmeijer niet zag en wenste
dat het avond was en hij aan zijn Cognacje zat bij de open haard.
Mompelend opende de presentator de map en begon
uitgebreid in zijn map met overheadsheets te rommelen. Met klamme handen
viste hij er één uit en knipte de overhead projector aan. Gelukkig, er was
licht. Het ding deed het tenminste. Dat had hij ook wel eens anders
meegemaakt.
Dirkzwager legde zijn eerste sheet op de projector en
merkte op: "dit weet u natuurlijk al" en haalde het ding er meteen weer van
af.
Bij de volgende sheet mompelde hij: "ach, dit is niet
zo belangrijk" en deze werd ook onmiddellijk terzijde gelegd.
Bij de derde sheet leek hij meer geluk te hebben:
deze sheet - met een enorme tabel - mocht liggen blijven, maar was door de
kleine letters helaas onleesbaar.
Grijpmeijer's docentenhart sloeg een slag over en hij
knerste met zijn tanden. Gelukkig zag de presenator zijn fout tijdig in en
haalde ook deze sheet er weer af….
Eindelijk vond Jodocus Dirkzwager een bruikbare sheet
en begon met zijn presentatie. Een lang verhaal over de geschiedenis van
Probleemgestuurd Onderwijs, gevolgd door een uitgebreide bespreking van het
succes van deze methode.
"Ja, PGO werd zelfs op universiteiten gebruikt! Niet
alleen in Nederland, maar ook in het buitenland.", verzekerde de
presentator.
"Het was allemaal begonnen in Canada en vervolgens in
Maastricht bij een artsenopleiding toegepast! PGO wordt ook wel Problem
Based Learning genoemd, wat wordt afgekort tot PBL."
Dirkzwager sprak het laatste woord langzaam uit als
"Pie-Bie-EL".
"Hiervan krijg ik friemèl aan mijn Pie-Bie-EL" grapte
Grijpmeijer ondeugend tegen zijn buurman. Hij had wel eens een leukere
opmerking gemaakt.
Grijpmeijer constateerde dat PGO op zalvende toon
door presentator Dirkzwager de hemel in werd geprezen.
"Dat beeld van hemel was niet zo gek" bedacht
Grijpmeijer. "De hele bijeenkomst deed hem sterk denken aan de verplichte
kerkdiensten uit zijn jeugd; nu met een preek van Dirkzwager als dominee en
PGO als religieus dogma. PGO was de waarheid en vanaf nu hoefde je niet meer
zelf nadenken, want Dirkzwager en zijn onderwijskundige collega's hadden dat
voor je gedaan.
Dirkzwager galmde: "Het gaat bij PGO niet om de
oplossing van het probleem zelf, maar om het verzamelen van kennis om het
probleem op te kunnen lossen. Dat noemen we constructivistisch leren."
Het laatste werd langzaam uitgesproken.
De spreker verklaarde: "De student construeert
daarbij zijn kennis op basis van het op te lossen probleem. We doen dat
volgens de bekende SPA-methode. Deze afkorting staat voor Systematische
Probleem Aanpak. Je verdeelt studenten in groepjes van twaalf personen en
zet ze volgens deze SPA aan het werk."
"Daar gaan we weer!" griezelde Jaap Grijpmeijer. Hij
hield niet van dogma's.
"Weer een onderwijskundige die de heleboel op de kop
wil gaan zetten."
Grijpmeijer kende zijn studenten: die zouden bij SPA
onmiddellijk de taken verdelen en elk een stukje van het probleem doen en
dus ook maar beperkte kennis vergaren.
Het werd tijd om een paar vragen te stellen.
"Zeg Jodocus", baste Grijpmeijer. "In welk leerjaar
zou dat PGO van jou moeten worden toegepast?"
"Dat moet in alle leerjaren, behalve in de stages".
"Onze opleiding bestaat uit vier periodes per jaar.
In welke van deze periodes zou PGO dan een plaats moeten krijgen?"
De onderwijskundige antwoordde beslist "In alle
perioden".
"Dus, je wilt het systeem gelijk maar over de volle
breedte invoeren? Alle jaren, en alle perioden? Is het niet veel
verstandiger om deels PGO te doen en deels andere onderwijskundige modellen
te gebruiken?" probeerde Grijpmeijer te nuanceren. Hij was op zich niet
tegen PGO, als het maar met redelijke mate werd toegepast en het niet als
onaantastbare standaard werd verheven.
"Nee, je doet PGO wel of je doet het niet." reageerde
de onderwijskundige.
"Volgens mij vraag je dan om problemen. Ik weet nog
goed dat we ooit Thematisch onderwijs integraal hebben ingevoerd. Je wilt
niet weten wat voor organisatorische ellende we daarmee hebben meegemaakt."
herinnerde Grijpmeijer zich.
"Je kunt PGO niet mengen met andere onderwijsvormen.
" lichtte Dirkzwager toe.
"Ik drink bijvoorbeeld graag Cognac. Ook lust ik zo
nu en dan wel een goede Whisky. Maar Cognac en Whisky kun je ook niet
mengen!"
Gelukkig had Grijpmeijer zijn bretels aan, anders zou
zijn broek hem over de enkels zijn gezakt.
Hij snoof: "Je gaat je gelijk toch bewijzen met een
dergelijke belachelijke vergelijking, collega? Wij hebben ook ooit nog eens
wat gestudeerd, weet je?"
Grijpmeijer was een logisch denkend mens en hield
niet van drogredeneringen. Vergelijkingen zoals zijn collega zojuist maakte,
gaan bijna altijd mank: Je begint een appel met een koe te vergelijken. Dan
constateer je dat een koe melk geeft en concludeert vervolgens dat een appel
ook melk geeft. Dit was het soort drogredeneringen dat politici ook graag
gebruikten om hun gelijk te bewijzen, maar zij deden dat meestal wat minder
opzichtig.
"En hoe had je de invoering van dat PGO dan gedacht?"
probeerde Grijpmeijer.
Onderwijskundige Dirkzwager ademde zwaar: "We willen
het als een 'Big Bang' invoeren. Dus alle leerjaren in één keer. Dan hebben
we alle organisatorische ellende in één keer achter de rug en kunnen we een
jaar later weer gewoon aan het werk."
"Als we dan nog studenten hebben wel, ja!" sneerde
Jaap Grijpmeijer, terwijl één van zijn bretels knapte, zijn broek hing
scheef op zijn heupen.
"Realiseer jij je wel dat we onze boterham en onze
hypotheek hier in dit instituut moeten verdienen?" waarschuwde hij.
Presentator Dirkzwager kreeg een visioen van de open
haard thuis en begon langzamerhand trek te krijgen in een Cognac of een
Whisky.
"En dan nog eens wat!" voegde Grijpmeijer toe. "Als
dat PGO zo zaligmakend en heilzaam is, waarom is deze bijeenkomst dan een
hoorcollege en geen Probleemgestuurd Onderwijs?"
"Daar hebben we helaas geen tijd voor."
"Dus PGO is niet bijzonder efficiënt" concludeerde
Grijpmeijer uit dit antwoord, terwijl zijn tweede bretel sprong.
Zijn broek zakte langzaam over zijn enkels.